Fenny Smid: je ontwikkelen, dat kan altijd

Fysiek heeft ze maar 10% zicht, maar Fenny Smid ziet meer en kijkt anders dan anderen, dat heeft het leven tot zover haar gegeven. Beschouwend en haar woorden wegend vertelt zij over haar tijd bij Nieuwe Wegen. Die had ze nodig, niet om te leren omgaan met haar beperking, maar − net als iedere andere student die nog niet de passende studie heeft gevonden − om te ontdekken hoe je je een weg vindt naar de opleiding die bij je past.

Wat er niet bij haar paste was na twee weken bakkersopleiding al duidelijk. Bakken is als hobby leuk, maar de opleiding kon haar niet bekoren. Feitelijk was het ook haar tweede keus. Ze had VMBO Groen gedaan en daar wilde ze in het MBO mee door. Dat dat niet doorging kwam door de beoordeling van de doctoren. Zij gaven aan dat het met haar immuunsysteem een onverstandige keuze zou zijn, te gevaarlijk voor haar gezondheid. Het groene pad was geen weg, daar heeft ze bij Nieuwe Wegen nog wel de nodige aandacht aan moeten besteden.

Het eerste gesprek met Ludy (Bultena) en Andrea (Bleijleven) was heftig. ‘Ik moest huilen, niet alleen om die verkeerde studiekeuze of om de teleurstelling dat ik Groen niet mocht doen. Ik heb geen gelukkige jeugd gehad waar het de relatie met mijn vader betreft’, vertelt ze verklarend. Hoe dat vastgeklonken zit aan haar nieraandoening en toekomstperspectief zal ze later uitleggen.

Moeder Heidy geeft een inkijkje in het leven van een gezin waarin twee kinderen kampen met dezelfde ziekte. Drie maanden na haar geboorte werd bij Fenny ontdekt dat er iets met de nieren niet in orde was. Wat het zou betekenen werd maand voor maand en jaar voor jaar duidelijk. Zowel Fenny als haar broertje Jonan ontvingen op jonge leeftijd een nier van hun ouder. Beide kregen ze als gevolg van het ‘Pierson syndroom obv LAMB2 mutatie’ zoals de ziekte voluit heet, problemen met hun ogen. ‘Daar heb je je als gezin toe te verhouden’ legt Heidy uit. Ze hadden de beste medische zorg van het Duitse zorgsysteem, ze woonden om die reden zelfs in Duitsland. Maar wat de beste zorg thuis was, werd een zoektocht. Daarin kwam Fenny in conflict met de zorg die haar vader voor haar in gedachten had. ‘Fenny heeft een sterk karakter, is optimistisch en kan zelfstandig zaken regelen, dat helpt om de belemmeringen in haar leven de juiste plek te geven’, zegt Heidy. Maar het hielp onvoldoende in de verhouding tot haar vader. Nieuwe Wegen heeft ook daar de weg helpen bereiden.

Fenny is er het type niet voor om bij de pakken neer te gaan zitten. ‘Mijn ziekte heb ik mijn hele leven al, dan vind je een methode om ermee om te gaan. Ik ben op mezelf, dat is deels zo omdat mensen niet weten hoe ze op me moeten reageren, maar ik vind alleen zijn ook wel prettig. Verder is mijn strategie ‘alles proberen totdat blijkt dat het niet kan’. Ik ben erg doorzetterig, doe snel dingen die eigenlijk te veel zijn, want uiteindelijk lukt het me vaak toch.’ Het is misschien wel daarom dat ze het zo moeilijk vond dat ze Groen niet mocht doen. Het is natuurlijk haar eigen gezondheid die het niet toelaat, maar voor haar voelde het alsof de doctoren het verboden hadden.

Lastiger was het om een vorm van omgang te vinden met haar vader. Zijn zorgen om haar en haar broertje hadden een verstikkend effect op Fenny. ‘Ongetwijfeld heeft hij het beste met me voor, maar ik voelde me opgesloten bij hem. Gesprekken erover hielpen niet en maakten het erger. Ludy Bultena hielp me brieven te schrijven naar mijn vader. Ik koos er uiteindelijk voor niet meer bij hem te wonen, dat luchtte op. Ik ben nu een stuk minder gestrest.’

Een verademing van een andere soort was dat haar beperking niet leidend was in haar traject bij Nieuwe Wegen. Het ging om het vinden van de passende opleiding. Daarbij stond niet de beperking centraal, maar zij zelf. ‘Meestal als ik naar een nieuwe school ga kennen ze me al voor ik mezelf heb laten zien. Bij anderen komt de kennismaking met de ontmoeting, bij mij snelt mijn beperking me altijd vooruit. Het was fijn te merken dat ze er hier anders mee omgingen. We stelden in het begin ook regels op. De belangrijkste daarvan was ‘we respecteren elkaar’. Ik kan zijn wie ik ben en voor de ander geldt dat ook. Mijn beperking werd hiermee een onderdeel van mij, maar niet het vertrekpunt. Dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten – ook al ziet dat schuitje er anders uit – helpt ook.’ Ik ben normaal dat andere meisje. Hier heeft iederéén een verhaal dat hem of haar anders maakt en daarmee zijn we uiteindelijk meer hetzelfde.’

Het vinden van een nieuwe opleiding liep een beetje anders dan gepland. De korte stages gingen nog door, een paardenboerderij, een school, en ouderencentrum. Het was goede ervaring om te proeven wat haar wel en niet ligt. De lange stage die in het voorjaar zou beginnen, ging uiteindelijk niet door. Corona gooide roet in het eten. Toch weet Fenny goed wat ze wil. Het is alsof ze bij Nieuwe Wegen niet alleen hulp heeft ontvangen, maar het ook heeft opgezogen. Jezelf onderzoeken en ontwikkelen is belangrijk, weet ze. Als metafoor daarvoor noemt ze het hert. ‘Een prachtig dier met het gewei als het ware symbool. Elk jaar groeit dat opnieuw, zo zie ik het ook voor mezelf, ik heb elk jaar kans me te ontwikkelen.’

Welke opleiding ze uiteindelijk kiest? Sociaal Werker. Die keuze ging nog kort de strijd aan met Pedagogisch Medewerker Kinderopvang, maar liever betekent ze wat voor jonge mensen zoals zijzelf. De zelfregulatielessen van Nieuwe Wegen hebben hun doel getroffen. Ze beschrijft treffend − als stond ze zelf voor de groep − vorm en doel van elke oefening. Ze heeft er kijk op ...