Thirza is docent burgerschap bij Beveiliging. Met veel passie probeert ze haar studenten een open blik te geven en te leren wat het inhoudt om een burger van Nederland te zijn. Ze vertelt waar haar passie voor burgerschap vandaan komt, over mensenrechten, racisme en haar project: ‘Ik durf het bijna niet te vragen’.
Burgerschap is, grof gezegd, een combinatie van maatschappijleer, geschiedenis en economie. Het doel hiervan is te leren wat het inhoudt om een burger van Nederland te zijn. Je rechten, plichten, verwachtingen die je mag hebben, maar ook de verwachtingen die Nederland van jou heeft.
Passie voor burgerschap
Al zo’n drie jaar geeft Thirza burgerschapsonderwijs op Noorderpoort. Ondertussen is ze ook nog aan het afstuderen als docent Geschiedenis. ‘Ik ga daar niks mee doen, maar ik wil het wel graag afmaken. Ik ben erachter gekomen dat het voortgezet onderwijs niet mijn doelgroep is. Mijn hart ligt in het mbo, en dan vooral niveau 1 en 2.’
De passie voor burgerschap is vurig, en makkelijk te verklaren. ‘Dat komt vanuit mezelf. Ik heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel en een stevige mening over ongelijkheid, mede omdat ik zelf van kleur ben. Ik heb daar vroeger, en nog steeds helaas, veel nare reacties op gehad. Ik heb heel sterk gevoeld hoe het is om een ‘minderheid’ te zijn. Veel van mijn studenten hebben dit gelukkig nooit hoeven voelen, maar een aantal ook wel. Het is belangrijk om hier met z’n allen over te praten. Ik wil graag dat iedereen zich welkom en gehoord voelt in mijn klas. De samenleving bestaat uit zoveel verschillende soorten mensen, en ik wil mijn studenten meegeven dat iedereen het recht heeft om te zijn wie je bent.’
Tolerant? Prima. Maar niet bij mij in de buurt
Het kost Thirza twee dingen om studenten te laten voelen en leren: tijd en energie steken in een band opbouwen, en jezelf kwetsbaar opstellen. Dat is wat ik graag mee wil geven in mijn lessen. Door met een open houding het gesprek aan te gaan, kan het zomaar zijn dat iemand zich in het privé- of beroepsleven iets toleranter opstelt dan ze anders hadden gedaan.’
‘In onze samenleving zie ik dat we pretenderen heel tolerant te zijn, maar eigenlijk valt dat best tegen. Mensen willen wel tolerant zijn, als het maar niet te veel invloed op ze heeft. Hopelijk kunnen we dat doorbreken. Ook daarom is burgerschapsonderwijs zo belangrijk’.
Signaal afgeven
‘Burgerschapsonderwijs wordt nu te vaak ingestoken op bepaalde vakgebieden waar de student in komt te werken. Ik probeer dat anders te doen, want daar leren ze al genoeg over in de andere lessen binnen het lespakket. We zouden het breder over de maatschappij moeten trekken, en belangrijke kwesties Noorderpoortbreed aanbieden aan onze studenten. Die verandering is nu gaande. We hebben een practor (Chris Holman) die het echt met zich meetrekt, maar het moet nog doorlekken in de hele organisatie. ‘Het zijn ook dingen waar je als school voor moet durven staan. Wat vinden wij belangrijk? Waar staan wij voor? Zwijgen omdat onderwerpen spannend of ingewikkeld zijn, daar moeten we van af. Durven uiten, erkennen dat het ergens fout zit. Samenleven doe je samen, en dat mis ik soms nog wel een beetje.’
Het juiste signaal afgeven als Noorderpoort vindt Thirza belangrijk. ‘Je moet ergens beginnen, zelfs als er van binnen ook nog veel werk aan de winkel is. We moeten als docenten veiligheid bieden, maar als er, waar dan ook, nog steeds opmerkingen gemaakt worden over bijvoorbeeld geaardheid, dan zijn mensen gewoon niet veilig. Docenten zijn de spiegel van wat er in de klas zit.’
Onze strijd
‘Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar je kunt wel met elkaar praten. Omdat jij misschien iets niet voelt of ziet, betekent niet dat het niet bestaat. Een krachtig voorbeeld hiervan vind ik Blacklivesmatter. De gesprekken zijn er eindelijk. Ik denk niet dat mensen zich beseffen hoeveel dat heeft opengebroken, zelfs in Nederland. Er is een waardevol gesprek op gang gekomen. Niet alleen mondiaal, maar ook zeker in mijn directe omgeving. Ik heb namelijk gemerkt dat ik voor het eerst dingen kan en mag delen over racisme en privileges, waar mensen misschien eerst liever het onderwerp vermeden.’
‘Ik weet dat het ongemakkelijk is, en ik snap het. Je hoeft je niet schuldig te voelen of je te verdedigen, maar zet je over je ongemak heen en praat erover.
Als we verandering willen zullen we dit samen moeten doen. Laat zien dat je het er niet mee eens bent, en het niet oke vindt dat bepaalde dingen worden gezegd. Ik heb bijvoorbeeld gemerkt dat als er in een groep het woord ‘neger’ gebruikt wordt, en ik zeg daar iets van, het er al snel op wordt gegooid dat ik overgevoelig reageer of snel op mijn tenen getrapt ben. Daarom is het belangrijk om je hier als wit persoon ook tegen uit te spreken. Laten we alsjeblieft samen door dat ongemak heen breken!
Dag van de mensenrechten
Op 10 december is het de dag van de Mensenrechten. De burgerschapsdocenten binnen Noorderpoort willen hier graag bij stilstaan met hun studenten. ‘Het sluit perfect aan op waar ik me zo hard voor aan het inzetten bent. Ik wil graag investeren in lessen over het recht van de mens om te zijn wie je bent. En op bestaansrecht.’
Thirza is al enige tijd bezig met het project ‘Ik durf het bijna niet te vragen’. Binnen dit project vinden gesprekken plaats met mensen waar de studenten niet snel mee in aanraking komen. ‘Mensen gaan om met mensen waarmee ze zich kunnen identificeren. Dus met veel verschillende personen en onderwerpen kom je niet in aanraking. Dit kan gaan over geaardheid, adoptie, iemand die een oorlog heeft meegemaakt tot bijvoorbeeld iemand die actief is binnen een politieke partij.’
Studenten kunnen vragen insturen en die worden dan behandeld. ‘Ik ben echt trots op mijn studenten. Ze stellen echt goede vragen, zijn niet bezig met provoceren of voor het blok zetten. Met echte oprechte interesse werkt het twee kanten op.’
